Konferencja „Smog nieodłączny towarzysz niskiej emisji to nasz współczesny smok”

W dniu 26.04.2017 r., w Centrum Konferencyjno-Szkoleniowym Nowy Dwór w Świlczy, odbyła się konferencja poświęcona możliwościom poprawy jakości powietrza na terenie Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego.

Konferencja została zorganizowana przez Zespół Doradców Energetycznych WFOŚiGW w Rzeszowie przy współudziale partnerów merytorycznych:

• Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
  w Warszawie,
• Stowarzyszenia Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego,
• Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie,
• PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.,
• Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej – Rzeszów Sp. z o.o.,
• Podkarpackiego Klastra Energii Odnawialnej.

Uczestnicy konferencji: przedstawiciele trzynastu gmin Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz przedsiębiorcy działający na terenie ROF, mogli wysłuchać następujących prezentacji.

"Jakość powietrza na terenie gmin wchodzących w skład Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego"

Jolanta Ciba, Specjalista Wydziału Monitoringu Środowiska WIOŚ w Rzeszowie, przedstawiła ocenę jakości powietrza za rok 2016 r. Wynika z niej, że na terenie ROF:

1. normy jakości powietrza zostały dotrzymane w zakresie: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, benzenu, tlenku węgla, pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz arsenu, kadmu, niklu i ołowiu,
2. nadal utrzymuje się ponadnormatywne zanieczyszczenie powietrza benzo(a)pirenem w pyle PM10,
3. w przypadku ozonu nie dotrzymany został poziom celu długoterminowego, którego termin osiągnięcia określony został na 2020 r.,
4. wyniki modelowania wskazały potencjalne obszary na terenie miasta Rzeszowa, na których mogło wystąpić przekroczenie dobowego poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 i średniorocznego poziomu dopuszczalnego pyłu PM2,5; jednak przeprowadzone pomiary nie potwierdziły wyników modelowania.

„Projekt Doradztwa Energetycznego jako wsparcie działań w zakresie wdrażania gospodarki niskoemisyjnej”

Jerzy Janiec, Doradca Energetyczny WFOŚiGW w Rzeszowie, zaprezentował projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, którego pełna nazwa brzmi „Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE”. Przedstawił zadania 76 Doradców Energetycznych, działających w poszczególnych województwach, obejmujące między innymi:

1. wspieranie samorządów, przedsiębiorców i osób fizycznych w przygotowywaniu dobrej jakości Planów Gospodarki Niskoemisyjnej oraz efektywnych inwestycji w niskoemisyjną gospodarkę,
2. pomoc przy szukaniu źródeł finansowania inwestycji,
3. Pomoc potencjalnym beneficjentom w weryfikowaniu audytów energetycznych.

Omówił podstawowe kwestie dotyczące zasad opracowywania przez gminy Planów Gospodarki Niskoemisyjnej. Dokumenty te są ważnym narzędziem we wdrażaniu polityki zmierzającej do poprawy efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Mają również istotne znaczenie przy ubieganiu się o fundusze na realizację zadań w powyższych obszarach.

„Ustawa o odnawialnych źródłach energii – zasady rozliczeń za energię i analiza wybranych przepisów”

Jarosław Stańczyk, przedstawiciel NFOŚiGW w Warszawie, zaprezentował najważniejsze rozwiązania prawne zawarte w nowelizacji Ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 22 czerwca 2016 r. Omówił podstawowe definicje: biomasy lokalnej, spółdzielni energetycznej, klastra energii, instalacji OZE, prosumenta. Przybliżył sposób rozliczania energii elektrycznej odprowadzanej do sieci przez właścicieli mikroinstalacji (do 40kW) oraz przedstawił system aukcji na sprzedaż energii elektrycznej z OZE.

„Czysta energia na terenie Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego”

Justyna Placha-Adamska, Dyrektor Biura ROF, zaprezentowała dwa projekty realizowane przez Stowarzyszenie Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego:

1. „Zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych na terenie ROF”,
2. „Wsparcie rozwoju OZE na terenie ROF - projekt parasolowy”.

W ramach pierwszego z projektów zostaną zainstalowane panele fotowoltaiczne na około 130 obiektach użyteczności publicznej na terenie 11 spośród 13 gmin tworzących ROF. Do obiektów tych należą: oczyszczalnie ścieków, stacje uzdatniania wody, budynki oświatowe (szkoły, przedszkola, żłobki), domy kultury, szpitale, ośrodki zdrowia, przychodnie, budynki MPEC. Wartość projektu to prawie 27 mln zł, okres realizacji od III kw. 2017 r. do IV kw. 2018 r. Planowana łączna moc instalacji będzie wynosić ponad 4MW.

Drugi projekt przewiduje uruchomienie instalacji fotowoltaicznych o mocy 3 kW na obiektach należących do osób indywidualnych zamieszkujących na terenie wszystkich 13 gmin tworzących ROF. Wartość projektu to prawie 42 mln zł, okres realizacji od II kw. 2017 r. do IV kw. 2018 r. Planowana łączna ilość mikroinstalacji to około 2800 szt.

W obu projektach dotacja pochodząca ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego będzie na poziomie 85% kosztów kwalifikowanych.

"PGE GiEK SA Oddział Elektrociepłownia Rzeszów jako źródło ciepła i energii elektrycznej dla Miasta Rzeszowa"

Grzegorz Pelczar, Dyrektor Projektu Budowy Instalacji Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energii w PGE GiEK S.A. Oddział Elektrociepłownia Rzeszów, omówił podstawowe uwarunkowania i założenia, które legły u podstaw budowy Elektrociepłowni Rzeszów zlokalizowanej przy ul. Ciepłowniczej. Przedstawił jej rozwój począwszy od roku 1980 kiedy zainstalowano pierwsze kotły węglowe, przez uruchomienie bloku gazowo - parowego (2003r.) oraz bloku gazowo – silnikowego (2014r.), a skończywszy na obecnie realizowanej inwestycji pod nazwą „Instalacja do termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii” (ITPOE).

Dzięki wspomnianej instalacji w kontrolowany i bezpieczny sposób będzie można odzyskiwać energię z odpadów komunalnych, która trafi do mieszkańców Rzeszowa w postaci ciepła oraz prądu.

Instalacja przetwarzać będzie do 100 tys. ton/rok odpadów komunalnych  spełniając najostrzejsze unijne wymagania w zakresie norm ochrony środowiska. Planowany termin uruchomienia instalacji to czerwiec 2018 r.

„Ciepło Systemowe sposobem ograniczenia niskiej emisji w Rzeszowie”

Beata Kupczakiewicz, przedstawiciel Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej – Rzeszów Sp. z o. o., zaprezentowała zalety ciepła systemowego w porównaniu do indywidualnego wytwarzania ciepła. Przykładowo zastępując indywidualny kocioł węglowy ciepłem systemowym można uzyskać:

• 35 razy (3500 %) mniej pyłów,
• 100 % mniej tlenku węgla,
• 175 % mniej tlenków azotu,
• 239 % mniej dwutlenku siarki,
• brak emisji benzo(a)pirenu.

Wśród pozostałych korzyści dla użytkowników ciepła systemowego wymieniła:

• bezpieczeństwo w związku z brakiem zagrożenia wybuchem lub zatruciem spalinami. Ponadto do dyspozycji użytkowników jest całodobowe pogotowie ciepłownicze pod nr 993,
• niezawodność dostaw dzięki pierścieniowemu układowi sieci oraz dwóm źródłom ciepła: Elektrociepłowni Fenice (dawna WSK) na południu miasta i Elektrociepłowni PGE Rzeszów – na północy miasta,
• niską awaryjność sieci dzięki stałemu monitoringowi oraz technologii rur preizolowanych z systemem wykrywania i lokalizacji wilgoci, w której wykonana jest prawie połowa sieci,
• komfort użytkowania ze względu na brak dodatkowych urządzeń w mieszkaniu oraz konieczności ich napraw i konserwacji,
• konkurencyjną cenę w stosunku do innych źródeł ciepła.

Przedstawiła również obecny stan sieci ciepłowniczej oraz krótki rys historyczny rzeszowskiego ciepłownictwa od uruchomienia Elektrociepłowni WSK w 1956 r. do „Koncepcji uciepłownienia Miasta Rzeszowa do roku 1990” powstałej w 1976 r. w oparciu o Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego Rzeszowa.

„Odnawialne źródła energii i efektywność energetyczna – klastry energii drogą do zrównoważonego rozwoju”

Grzegorz Wisz, Prezes Zarządu Podkarpackiego Klastra Energii Odnawialnej przedstawił w jaki sposób pozyskiwano energię dawniej oraz obecnie. Przypomniał tradycję wykorzystania odnawialnych źródeł energii na Podkarpaciu przytaczając historię powstania elektrowni wodnej w Solinie, której początki sięgają roku 1920, kiedy wydano pozwolenie na budowę tamy na bieszczadzkim odcinku Sanu według projektu opracowanego na Politechnice Lwowskiej.

Omówił ideę klastra energii zdefiniowanego jako cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczące wytwarzania energii z OZE lub z innych źródeł na obszarze nieprzekraczającym granic jednego powiatu lub 5 gmin.

Jako cele klastrów energii wskazał rozwój energetyki rozproszonej służący poprawie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, poprawę lokalnego środowiska naturalnego, zwiększenie konkurencyjności i efektywności ekonomicznej lokalnej gospodarki. Klastry energii mogą również przyczynić się do restrukturyzacji obszarów wiejskich.

Zaprezentował wybrane przykłady wykorzystania OZE w naszym województwie między innymi instalację fotowoltaiczną w Zakładzie „CMOL-FRUT” w Cmolasie oraz kotłownię biomasową w Ośrodku Kultury i Formacji Chrześcijańskiej w Jarosławiu.

Jako przykład światowych trendów w dziedzinie odnawialnych źródeł energii przytoczył plany Stanów Zjednoczonych, które do roku 2050 zamierzają pozyskiwać 80% energii elektrycznej z OZE.

„Program Przyjazny Dom”

Magdalena Chłopek, Kierownik Działu Funduszy Europejskich WFOŚiGW w Rzeszowie przedstawiła ofertę WFOŚiGW w Rzeszowie dla osób fizycznych, która pomoże sfinansować następujące rodzaje inwestycji:

• budowę przydomowej oczyszczalni ścieków lub podłączenie do istniejącego systemu kanalizacyjnego,
• modernizację posiadanej kotłowni węglowej,
• montaż instalacji fotowoltaicznej, kolektorów słonecznych lub pompy ciepła.

Program „Przyjazny Dom” będzie realizowany do 2023 r. W pierwszym etapie: do 22 maja oraz od 4 września do 18 września 2017 r. prowadzony będzie nabór wniosków o dofinansowanie inwestycji polegających na wymianie kotła węglowego na kocioł gazowy, olejowy, elektryczny lub na biomasę, bądź też polegających na przyłączeniu do scentralizowanego źródła ciepła.

Oferowana pomoc finansowa dla inwestycji dotyczących zmiany źródła ciepła składa się z dotacji w wysokości 20% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 3000 zł, oraz pożyczki do 80% kosztów kwalifikowanych. Maksymalny koszt kwalifikowany wynosi 15000 zł.

Dla inwestycji obejmujących montaż instalacji fotowoltaicznej, kolektorów słonecznych lub pompy ciepła przewidziano wsparcie w postaci pożyczki do 100% kosztów kwalifikowanych.

W przypadku przydomowej oczyszczalni ścieków pomoc będzie obejmować dotację w wysokości 20% kosztów kwalifikowanych oraz pożyczkę do 80% kosztów kwalifikowanych natomiast przy podłączeniu do istniejącego systemu kanalizacyjnego pożyczkę do 100% kosztów kwalifikowanych z możliwością umorzenia w wysokości 15%.

Dla wszystkich rodzajów inwestycji pożyczka oprocentowana jest w wysokości 2%, zaś okres spłaty może wynosić do 10 lat.

PODSUMOWANIE

Dzięki życzliwej postawie, okazanemu zainteresowaniu oraz zaangażowaniu wszystkich partnerów merytorycznych konferencji oraz jej pozostałych uczestników osiągnięto zasadnicze cele postawione przez organizatorów, czyli Zespół Doradców Energetycznych WFOŚiGW w Rzeszowie:

• przedstawienie oraz integrację podmiotów działających na obszarze ROF zajmujących się wytwarzaniem oraz dystrybucją energii, analizą stanu środowiska naturalnego oraz implementacją nowych idei w dziedzinie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego,
• zaprezentowanie dobrych praktyk w zakresie wytwarzania i dystrybucji energii do szerokiego grona odbiorców Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego,
• stworzenie możliwości dyskusji nad ideą Podkarpackiego Klastra Energii Odnawialnej.

Kolejne tematy, nad którymi należałoby się pochylić to: rola biogazowni, efektywność energetyczna w budownictwie, transport niskoemisyjny, wdrożenie idei klastra energetycznego.

Wybrane zagadnienia poruszane w trakcie konferencji zostały przybliżone mieszkańcom naszego województwa w dwóch audycjach TV Rzeszów:

Audycja „Program walki ze smogiem na Podkarpaciu”

Wywiad z Jarosławem Stańczykiem, Doradcą Energetycznym NFOŚiGW w Warszawie

Konferencję otworzył Adam Pęzioł, Prezes Zarządu WFOŚiGW w Rzeszowie

Konferencję prowadził Józef Frączek, Kierownik Działu Doradców Energetycznych WFOŚiGW w Rzeszowie

W trakcie konferencji przedstawili prezentacje (przy stole od prawej):

Jolanta Ciba - Specjalista Wydziału Monitoringu Środowiska WIOŚ w Rzeszowie prezentacja: "Jakość powietrza na terenie gmin wchodzących w skład Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego"

Jerzy Janiec - Doradca Energetyczny WFOŚiGW w Rzeszowie prezentacja: „Projekt Doradztwa Energetycznego jako wsparcie działań w zakresie wdrażania gospodarki niskoemisyjnej”

Jarosław Stańczyk - Przedstawiciel NFOŚiGW w Warszawie prezentacja: „Ustawa o odnawialnych źródłach energii – zasady rozliczeń za energię i analiza wybranych przepisów”

Justyna Placha-Adamska - Dyrektor Biura ROF prezentacja: „Czysta energia na terenie Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego”

Grzegorz Pelczar - Dyrektor Projektu Budowy Instalacji Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energii w PGE GiEK S.A. Oddział Elektrociepłownia Rzeszów prezentacja: "PGE GiEK SA Oddział Elektrociepłownia Rzeszów jako źródło ciepła i energii elektrycznej dla Miasta Rzeszowa"

Beata Kupczakiewicz - Przedstawiciel MPEC – Rzeszów Sp. z o.o. prezentacja: „Ciepło Systemowe sposobem ograniczenia niskiej emisji w Rzeszowie”

Grzegorz Wisz - Prezes Zarządu Podkarpackiego Klastra Energii Odnawialnej prezentacja: „Odnawialne źródła energii i efektywność energetyczna – klastry energii drogą do zrównoważonego rozwoju”

Magdalena Chłopek - Kierownik Działu Funduszy Europejskich WFOŚiGW w Rzeszowie prezentacja: „Program Przyjazny Dom”

W konferencji uczestniczyli przedstawiciele gmin Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego, przedsiębiorców działających na terenie ROF oraz instytucji (Biuro ROF, Uniwersytet Rzeszowski, WIOŚ w Rzeszowie, WFOŚiGW w Rzeszowie).